Asbest Hangi Maddelerde Bulunur?
Geçmişten bu yana amyant adı ile bilinen asbest minerali ısıya çok dayanıklı, koku yapmayan bir maddedir. Kolaylıkla bükülebilen ve yıllarca dayanıklılığını sürdürebilen asbest bu özelliği sayesinde çatı kaplamalarından, yağmur suyu borularına, bina içi bölmelerine kadar pek çok alanda kullanılmıştır. Asbest her ne kadar ülkemizde 2010 yılında yasaklanmış olsa da geçmişte kullanılmış olan asbest mineralleri günümüzde hala varlığını sürdürmekte ve havaya karışıp solunum yolu ile başta kanser olmak üzere çeşitli hastalıklara yol açmaktadır. Asbestin bu tehlikeli zararlarını önlemek için asbestli yapılardan numune alınarak numunelerin ölçüm ve analizleri yapılmalı, numunede asbest içeren malzeme bulunup bulunmadığı, asbestin türü, ortamdaki lif sınır değerinin aşılıp aşılmadığı gibi bilgiler asbest raporu aracılığı ile hazırlanmalı ve sonuca uygun olarak asbest söküm gerçekleştirilmelidir.
Asbest Hangi Maddelerde Vardır?
Asbest bir saç telinden yaklaşık 2 bin kez daha ince bir yapıdadır. Havaya karışarak solunum yolu aracılığı ile vücut içinde ilerleyip kalbe kadar ulaşabilir. Solunum sisteminde farklı patolojilere ve/veya kansere (akciğer kanseri, mezotelyoma) sebep olan asbest minerali aynı zamanda asbestoz ve mide-bağırsak kanseri gibi hastalıklara da sebep olabilir.
Asbestin bu tehlikeli özellikleri her ne kadar 1950’li yıllardan beri biliniyor olsa da gemi, uçak, otomobil, ısı ve ses izolasyonunda, inşaatlarda, ısıya dayanıklı tekstil ürünlerinde ve makine konstrüksiyonlarında olmak üzere 300’den fazla alanda asbest kullanımı gerçekleşmiştir. Asbest minerali genellikle ;
- iplik, elyaf dokuma
- çimento levha, boru
- yalıtım malzemesi
- conta, fren ve debriyaj balataları
- kağıt ve karton
- yer döşemeleri gibi farklı maddelerde bulunabilir.
Bu tip asbestli malzemeler ise genellikle aşağıda yer alan iş alanlarında yüksek oranda yer almaktadır:
- Asbest söküm işleri
- Asbestli toprak çıkarılması ve kullanılması
- Asbestli dokuma endüstrisi (asbestli iplik, elyaf, dokuma yapımı)
- Asbestli çimento endüstrisi (levha, boru yapımı vb.)
- Yapı işleri (asbestli levha, boru, yalıtım malzemesi kullanımı, işlenmesi, kesilmesi vb.)
- İzolasyon (ısı ve ses yalıtım malzemesi, ateşten koruma amacıyla levha, plaka, sargı materyali şeklinde kullanılması)
- Kâğıt endüstrisi (asbestli kâğıt ve karton yapımı ve kullanımı)
- Balata yapımı ve kullanımı (fren ve debriyaj balataları) vb. işler
- Asbestli conta imalatı ve işlenmesi
- Plastik yer karosu (marley) ve yer kaplama malzemesi